Sadə harmonik hərəkət, yayların, riyazi rəqqasların və digər yerdəyişməylə mütənasib elastik qüvvəyə sahib qurğuların rəqsi hərəkətinə deyilir.
Yaylar
Bir yay ucuna bir kütlə bağlananda tarazlıq mövqeyi deyilən bir qərar nöqtəsində dayandığını müşahidə edirik. Tarazlıq vəziyyətindən yüngül uzağa çəkib yer dəyişdirmə etdikdə meydana gələcək rəqs hərəkəti sadə harmonik hərəkətə bir nümunədir.
Sadə bir təcrübə şəraitində saniyəölçən ilə ölçülən bir tam rəqs üçün ötən müddət period adlandırılır və amplitud (tarazlıq nöqtəsindən olan məsafə) dəyişsə belə bu müddət dəyişməz. Amma yaylar üçün etibarlı olmaq üzrə, fərqli bir yay istifadə edilir və ya yay ucundakı kütlə dəyişdirilsə bu period da bunlara bağlı olaraq dəyişəcəkdir.
Sadə Harmonik Hərəkət Şərti
Hər rəqs hərəkəti sadə harmonik hərəkət olmaq məcburiyyətində deyil. Bir yayım uc hissəsi öz tarazlıq nöqtəsindən uzaq bir nöqtəyə yönəldilsə bu yay geri elastik bir qüvvəylə özünü geri çəkəcəkdir. Bu geri elastik qüvvə də tarazlıq nöqtəsinə olan uzaqlığın özü ilə doğru mütənasib olacaqdır. Elastik qüvvə tarazlıq nöqtəsindən olan uzaqlığın bir sabit sayı ilə vurmasına bərabərdir.
Sabit qiymət yayın tipinə görə dəyişən qiymətlər alır və yay sabiti adlanır. Məsələn, sərt bir yay yüksək bir yay sabiti alır. Yaylar üçün olan bu qüvvə qanununa isə Huk Qanunu adlanır.
Huk qanununa görə yer dəyişməklə geri elastik qüvvə doğru mütənasib olaraq Harmonik hərəkəti yaradır. Əgər bir rəqs etmə hərəkətində elastik qüvvənin davranışı Huk Qanununa tabe olmursa bu hərəkət sadə harmonik hərəkət deyil.
Riyazi rəqqaslar
Kiçik bucaqlarda sallanan bir riyazi rəqqas sadə harmonik hərəkət edər. Çünki kiçik bucaqlar üçün yer cazibə qüvvəsi riyazi rəqqası tarazlıq nöqtəsindən olan məsafəylə mütənasib şəkildə geri dartır, bu da sadə harmonik hərəkət şəraitini təmin edir. Amma riyazi rəqqas çox geniş bir cəhət yaradaraq titrəyirsə elastik dartı qüvvə məsafəylə doğru mütənasib olmayıb riyazi rəqqası sadə harmonik hərəkət ilə laxlamamış olur.
Galileonin bir kilsədə kəşf etdiyi kimi bir riyazi rəqqasıların periodu rəqs etdiyi aspektinin eninə bağlı deyil. Hətta qutudakı divarın ucundakı kütləyə də asılılığı olmamaqla birlikdə, sadəcə, riyazi rəqqas ipinin uzunluğuna bağlıdır.
