Windows 7-də bir sabit diski necə hissələrə ayıra bilərəm?

Əvvəlcədən quraşdırılmış Windows 7 əməliyyat sisteminə sahib yeni bir kompüter və ya laptop kompüter satın alarkən, bir çox istifadəçi sabit disk sürücüsünü bir neçə hissəyə ayırma problemiylə qarşı-qarşıya qalar.

Sabit bir diski bir neçə hissəyə ayırmaq həm sistem interfeysinin mövcudluğu baxımından həm də əməliyyat sistemini yenidən yükledikten və ya geri yükledikten sonra məlumatları qeyd etmə  bacarığı baxımından əhəmiyyətlidir.

                             

Bildiyiniz kimi, əməliyyat sistemini yenidən yükləyərkən, C: \ sürücüsündeki bütün məlumatlar itərkən, sabit diskin geri qalan hissələrində olduqda pozulmadan qalır. Sistem qurtarma əməliyyatından sonra bütün əhəmiyyətli faylları asanlıqla istifadə edilə bilər.

Sabit sürücünü hissələrə ayırmaq da uyğundur çünki sistem bölməsi C: \ proqramları və proqramları yükləyir. C: \ sürücüsü tək isə, o zaman hər cür fayl və qovluğu ona əlavə, sistem faylları ilə istifadəçi tərəfindən əlavə olunan normal qovluqlar arasında bir qarışıqlıq var deməkdir. Bu vəziyyətdə, fayllarda qarışıqlıq yaratmaq və bəzi əhəmiyyətli sistem fayllarını istəmədən qaldırmaq üçün çox asandır. Bu səbəbdən, sabit diskin hissələnməsi lazımdır.

Windows 7dəki bir sabit diski bir neçə hissəyə (məntiqi disklər) bölmək üçün, çoxu Partition Magic və bənzərləri kimi xüsusi programlar istifadə edilir. Bu proqramlarla, diski bir neçə hissəyə ayıra bilərsiniz. Ancaq Windows 7-də sistem kömək proqramlarını istifadə edərək bölmək mümkündür. Bu vəziyyətdə, üçüncü tərəf proqramların olan ehtiyac tamamilə itə bilər.Windows 7-də bir sabit sürücünü bölmək üçün kompüterin idarə panelinə daxil olmanız lazımdır.

Bunu etmənin iki yolu vardır:

1. Masa üstü olan "Kompüterim" işarəsinin üçün siçan düyməsini basın - "İdarə etmə" seçin. Daha sonra "Kompüter idarə etməsi" pəncərəsi açılacaq. Burada "Disk Management" alt hissəsini tapırıq.

2. Sol alt küncdəki "Başlat" hissəsini basın, sonra "Yoxlama Masası" nı seçin. Ayrıca "Sistem və təhlükəsizlik" - "administrator" yolunu təqib edirik. Ardından, alt menyunu seçin - "Sabit disk hissələrini yaradılması və formatlama". Disk Rəhbərliyi pəncərəsi açılır.İlk üsulun daha sadə olduğu açıqdır."Disk Management" hissəsində, HDD və bölməsi haqqındakı bütün məlumatları görə bilərsiniz. Ana C: \ hissəsinə əlavə olaraq, gizli bir qurtarma hissəsini aşkarlamq da mümkündür.

Recovery partition, sistem açılış edilmədiyində ciddi bir qəza olması vəziyyətində əməliyyat sistemini bərpa etmək üçün lazım olan məlumatları gizlətməyə yarayar. Bir məktubla göstərilmir. Recovery faylları üçün istifadə edilən yaddaş miqdarının bir neçə gigabayta (ümumiyyətlə 15 GB-a qədər) çata biləcəyi unudulmamalıdır. Ayrıca disk üzərində bir bölüm var Sistem Reserved, 100 megabayt həcmi. Bu hissələr, xidmət tərəfindən təmin olunur, çünki istifadəçi tərəfindən hər hansı bir şəkildə istifadə edilməz və əməliyyat sisteminin normal çalışması üçün xidmət edir.Diqqətimizi, C: \ sürücüsünə çevirək; hissələr, əlavə məntiqi disklər olaraq bölünməlidir.Hissəyə bölmək üçün, diskin şərti şəkilini siçanın sağ knopkasına  basın. Açılan menyuda "həcmi sıxışdır ..." seçin.

Sonra, sıxışdırmaq üçün bir sahədə soruşulacaq.

Sorğu tamamlandıqdan sonra sıxışdırma parametrlərinin yəyin edəcəyi bir pəncərə açılır. Disk əvvəldən bölünmüş deyilsə, minimum olaraq köməkçi proqram təxminən yarıya böləcək. Başlanğıcda HDD'nin bir yaddaş tutumu, məsələn 1.8 Terabyte varsa, o zaman bölmə əməliyyatından sonra, hər biri təxminən 900 Gbyte'lık bir həcmə sahib iki bölüm yaradılmışdır.Göstərilən pəncərədə, sıxışdrmadan əvvəl C: \ həcm ölçüsünü (megabayt ) və sıxışdırılmış sahənin ölçüsünü ifadə edər. Sıxılmış sahənin ölçüsü, yeni bölümdə yaradılacaq yaddaş miqdarıdır. Sıxışdırmadan sonra ümumi ölçü sıxışdırmadan sonra C: \ həcminin ölçüsüdür. Yəni yaradılandan bir az daha böyük olacaq. Daha əvvəl də ifadə edildiyi kimi, sistem mövcud yaddaşı yarıya bölməni təklif edəcək.

Bacaraclarınızda  bir arzu və güvən varsa, nömrələrinizi göstərə bilər  və diski öz ehtiyaclarınıza görə paylaşa bilirsiniz. Hər vəziyyətdə, həcmi genişlədən və hər şeyi əvvəlki vəziyyətinə qaytaran tərs proseduru tətbiq edə bilərsiz.Ayırma parametreleriylə tanış olduğunuzda "Sıxışdır" düyməsini basın. HDD'dəki qısa bir əməliyyatdan sonra "Qeyd distributed" yazısıyla bir bölüm daha görünür.

Sonra, yeni bölümü format etməlisiniz. Bunu etmək üçün, yeni diskin sahəsini sağ basın (şəklə baxın) və "Sadə bir həcm yarat ..." seçin.

"Sadə Həcm Yarat " başla. "İrəli" ni basın. "Vahidin ölçüsünü ifadə" pəncərəsi göstərilir - yenidən "İrəli" düyməsinə basın. Sonrakı pəncərədə, "Sürücü hərfi at" maddəsindəki yeni vahidin hərfini seçin. Məktubu istədiyiniz birini seçə bilər.

Seçimi təsdiqləyin və fayl sistemini yeni bir pəncərədə edin. "Bu cildə aşağıdakı kimi formatla" maddəsində NTFS fayl sistemini daxil edin, çoxluq ölçüsü default olaraq buraxılar. "Sürətli Format" təsdiq qutusuna bir işarə qoyun və "İrəli" ni basın. Göstərilən bütün parametrlərin olduğu bir pəncərə meydana çıxacaq. Hər şey doğrudursa, "Bitti" düyməsini basın.

Fərz edilən  sistem tərəfindən təyin olunan parametrlərdən məmnun deyilsinizsə təbii ki özünüz təyin edə bilərsiniz. Ancaq əksər hallarda bu lazımlı deyil.Bir neçə saniyə sonra, yeni HDD hissəsi yığılacaqdır, bir məktub veriləcək və  "Fix (Logical Disk)" mətn sahəsi çıxacaq. İndi C: \ diski ikiyə bölünəcək.

İstəsəniz, yeni hissənin adını dəyişdirə və "Yeni həcm" ə gətirə bilər, digərini verin. Bunun bir neçə yolu var:

1. Disk idarəetmə pəncərəsində kompüterin idarəetmə panelində adını dəyişdirmək istədiyiniz birini seçin. Sağ-klikləyin və "Properties" -ni seçin. Başlıq sahəsində yeni bir ad daxil edin və OK ilə təsdiq edin.

2. "Bilgisayarım" ı açın, sonra adını dəyişmək və sağ klikləyin istədiyiniz disk seçin. "Yeniden adlandır"  seçin. Sonra yeni bir ad daxil edin və Enter düyməsini basın.

HDD yerinə  SSD varsa, ayırma üsulu oxşardır.

Ardını oxu

Paylaş:    Facebook Twitter Google+ Stumble Digg

BATAREYASIZ TELEFON

Sürətli doldurma(şarj) texnologiyaları ilə artıq, iki saatdan daha qısa bir müddətdə ağıllı telefonlarımız doldurula bilir və bir çox telefon tək doldurma ilə iki gün istifadə edilə bilir. Yenə də, bir telefonun batareya saxlaması və nizamlı aralıqlarla doldurulması on illər əvvəl olduğu kimi insanlara çətin gələ bilir. Washington Universitetinin araşdırmaçıları doldurma(şarj) dərdini tarixə basdıracaq batareyasız, yəni bildiyimiz mənada batareyası olmayan bir telefonun primitiv versiyasını hazırladı.

Yalnız Bir neçə Mikrowatt Elektrik İstehsal Edir

Washington Universiteti araşdırmaçıları, dünyanın ilk batareyasız mobil telefonunu istehsal etdi və bu telefonla görüşmə etməyi bacardı. Batareyasız cib telefonu danışmağı qəbul edə bilir, qulaqlıqları işlədə və eyni zamanda iki istiqamətli peyk-yer əlaqəsini reallaşdıra bilir. Sistem, səs göndərilməsi və alınması zamanı elektrik hasilo etməyə davam edir. Beləcə batareyaya ehtiyac duymadan davamlı işləyə bilir.

Yalnız bir neçə mikrowatt elektrik hasili olan telefon, ehtiyac duyduğu enerjini iki əhəmiyyətli ekoloji mənbədən əldə edir: ilki təxminən 9,5 m uzaqlıqdakı əsas stansiyasının istehsal etdiyi ekoloji RF siqnalları, digəri isə kiçik günəş batareyaları ilə (paralel bağlı 15 günəş batareyası, ümumi 1,1 sm2) tutulan ekoloji işıq. Dizaynın 500 Lux ekoloji işıq altında 15 mikrowatt güc hasil edə bildiyi və fotodiodlardan faydalanaraq 15 metr uzaqdakı baza stansiyasına çata bildiyi deyilir.

 Batareyasız mobil telefonunda ənənəvi arxitekturadan fərqli olaraq analoq-rəqəmsal çevrilməyə üstünlük edilmir. Səsin meydana gətirdiyi titrəşmələrdən əldə edilən danışma qəlibləri RF siqnallara kodlanmaqla göndərilir və alınır.

Asanlıqla Əldə Edilən Materiallardan İstehsal Olunub

Araşdırmaçıların çıxardığı prototip, asanlıqla əldə olunan vəsaitlərdən və 3D çap platasında bir elektron dövrədən meydana gəlir. Batareyasız telefonla ilk görüş Skype üzərindən reallaşdırıldı. Mobil şəbəkə istifadə edilərək, xüsusi baza stansiyası ilə hazırlanan sistem, sistemin mövcudluğunu göz önünə sərir. Bu məhsulun, batareyasız cihaz texnologiyasında təşəbbüslür olması gözlənilir.Batareyasız telefonun elektron sxeçm bloku aşağıdakı kimidir:

Ardını oxu

Paylaş:    Facebook Twitter Google+ Stumble Digg

«ƏKİZLƏR PARADOKSU»

İnsan təfəkküründə elmi inqilab yaratmaqla meydana gələn hər bir nəzəriyyə,təbiidir ki, ona qarşı etirazların yaranmasına gətirməlidir. Xüsusi nisbilik nəzəriyyəsi bu baxımdan müstəsnalıq təşkil etmir. Həmin nəzəriyyənin doğruluğunu şübhə altına almaq məqsədilə irəli sürülən etirazlardan biri də

«əkizlər paradoksu» adı ilə elmə daxil olan etirazdır.Əkiz qardaşlardan biri səyahətə çıxaraq müəyyən vaxtdan sonra Yerə qayıtdıqda səyahətdəki qardaşın saatı Yerdəki qardaş baxımından gecikir və bu səbəbdən onlar arasında yaş fərqi yaranır - səyahətdən qayıdan qardaş Yerdəkindən az yaşa malik olur. Səyahətdəki qardaş isə onun tərsini - Yerdəki qardaşının özündən cavan (az yaşlı) olduğunu söyləyəckdir. «Əkizlər paradoksunun» mahiyyəti də məhz bir-birinə zidd olan bu iki nəticədən ibarətdir. Bu «paradoks» xüsusi nisbilik nəzəriyyəsinin doğruluğunu şübhə altına alırmı?

Xeyr. Bəs bu «paradoksa» səbəb nədir? Səbəb, xüsusi nisbilik nəzəriyyəsini onun tətbiq oluna bilmədiyi təcilli sistemə tətbiq etməyimizdir. Doğrudan da,səyahətə çıxan qardaş Yerdəkinə nəzərən təcilə malikdir. O, Yerdən start götürərkən və Yerə qayıdarkən (hərəkət istiqamətini dəyişməli olduğundan) təcilli

hərəkət edir. Xüsusi nisbilik nəzəriyyəsi isə bildiyimiz kimi yalnız ətalət sistemləri üçün doğrudur. Deməli, əkiz qardaşların saatlarının gedişi haqqında mülahizə yürüdərkən xüsusi nisbilik nəzəriyyəsinə istinad etməkdə haqlı deyilik.Məhz bu səbəbə görə də aldığımız nəticə ziddiyyətli və ağlasığmazdır.

Ədəbiyyat-Niftalı QOCAYEV(Ümumi Fizika)

Ardını oxu

Paylaş:    Facebook Twitter Google+ Stumble Digg

GƏRGİNLİK TRANSFORMATORLARI

Bağlı olduqları dövrədəki birinci tərəf gərginliyi istənilən nisbətdə kiçildərək bu gərginliklə ikinci tərəf terminallarına bağlı alətləri bəsləyən və onları yüksək gərginlikdən izolə edən xüsusi transformatorlara, gərginlik transformatolarır deyilir. Gərginlik transformatorları; "birinci tərəf " dediyimiz əsas dövrə gərginliyini, maqnetik bir mufta ilə (ümumiyyətlə) kiçildərək "ikinci tərəf" dediyimiz ikinci dövrəyə köçürər və bu dövrəyə bağlı cihazların gərginliyə həssas işçilərinin enerjilənməsini təmin edərlər. Məsələn, voltmetrlərə sayğac və watmetrelerin gərginlik dövrələri və.s.
Bunun nəticəsində; cihazların böyük gərginliklər ilə işləməsini mühafizə edərlər..
                     
Quruluşu
Gərginlik transformatorunun birinci tərəf sarğıları, cərəyan transformatorunun birinci tərəf sargılarının tərsinə, çox sarğılı incə məftillərdən meydana gəlmişdir. İkinci tərəf sarğı isə, nominal yükdə itginin çox az olmasını təmin edəcək qalınlıqda  məftil ilə sarılmışdır. Sarğı sayı birinci tərəf sargıya görə çevirmə nisbəti qədər azdır. Maqnetik nüvə kəsiyi gərginlik transformatorun yükü ilə mütənasibdir. Gərginlik transformatorları faza-torpaq, faza-faza arası qurulur. İrəlidə bu mövzu açıqlanacaqdır.
 

Gərginlik transformatorun Prinsip Şəkli

Bir gərginlik transformatoru aşağıdakı hissələrdən meydana gəlir:

 Birinci tərəf sarğı

 İkinci tərəf sarğı

 Maqnit nüvə

 izolyator və yağ qabları, yüksək gərginlikdə istifadə edilən gərginlik transformatorlarında vardır. Ayrıca faza-faza arası gərginlik transformatorlarında cüt izolyator vardır. Şəkildə faza-torpaq növü gərginlik transformatorunun hissələri göstərilmişdir.
 

İstifadə Məqsədləri

Gərginlik transformatorlarının istifadə məqsədlərini bu şəkildə sıralaya bilərik:

 Ölçü alətlərini və qoruma relelərini birinci tərəf gərginliyindən izolə edərək etibarlı

işə imkan verir.

 Müxtəlif birinci tərəf dəyərlərinə qarşılıqlı standart  ikinci tərəf dəyərlər əldə edilir.

 Ölçü transformatorlarının istifadə edilməsi ölçü alətlərinin və relelərin kiçik

ölçülü emal edilməsinə imkan verir.

 Böyük gərginlikləri ölçmədə daha iqtisadi bir həlldir.

 Xüsusiyyətləri

 Yüksək gərginliyi müəyyən bir nisbətdə salan, ölçü transformatorlarıdır.

 İkinci tərəf çıxışları, açıq dövrə kimi çalışırlar.

 Bağlantı edilərkən qütblərinə diqqət edilməlidir.

 Birinci tərəf dövrəsindən keçən gərginliyi, çevirmə nisbətinə görə ikinci tərəf dövrəyə köçürər.

 Birinci tərəf sarğıları incə və çox sarğılıdır.

 İkinci tərəf sarğıları isə qalın məftilli və az sarğlıdır.

 Gərginlik transformatorlarının birinci tərəf və ikinci tərəf sargılarının giriş və çıxış ucları dəyişik hərflərlə ifadə edilir.

Ardını oxu

Paylaş:    Facebook Twitter Google+ Stumble Digg

CƏRƏYAN TRANSFORMATORU

Birinci tərəf dolağı dövrə cərəyanını çevirmə nisbəti daxilində kiçildərək ikinci tərəf dolağı dövrə elementlərinə köçürən transformatordur.Eyni  zamanda ölçü və mühafizə cihazlarının yüksək gərginlik sistemindən izolyasiyasını da təmin edərlər.
Cərəyan transformatorunun Quruluşu və iş prinsipi
Birinci tərəf sarğı
İkinci tərəf sarğı
Maqnit nüvə
Dielektrik material
Quruluşu
Cərəyan transformatorları- qablaşdırılmış incə silisium vərəqlərdən emal edilən maqnit nüvə üzərinə sarılmış birinci, ikinci tərəf Sarğılar və dielektrik vəsaitdən emal edilirler.Birinci tərəf Sarğılar qalın kəsikli  keçiricidən az sarım, ikinci tərəf Sarğılar incə  keçiricidən daha çox sarımlı olaraq emal edilir.Cərəyan transformatorunun birinci tərəf sarğı ucları (P1 ) (P2), ikinci tərəf sarğı ucları (S1) (S2) olaraq adlandırılar.
 Cərəyan Transformatorunun düzgün bağlanması
Cərəyan transformatorunun dövrəyə bağlanması zamanı, birinci və ikinci tərəf dolağındakı giriş-çıxış uclarının bilinməsi ən vacib amildir.Bəzi ölçü alətlərində və mühafizə relelərində cərəyanın istiqaməti əhəmiyyətlidir.
Cərəyan transformatorlarında cərəyanın birinci tərəf dolağına girdiyi və ikinci tərəf dolağından çıxdığı uclara qütblənmə deyilir. Normal bağlantıdıa(P1 ucu daxil olaraq istifadə edildiyində) birinci tərəf dolaq(P1), ikinci tərəf dolağı (S1) ucları qütb uclarıdır. Ancaq bəzi zəruri hallarda cərəyan transformatorunun birinci tərəf (P2) ucu cərəyan girişi olaraq istifadə edildiyində, qütb uclar (P2) və (S2) olaraq dəyişdirilməli və ikinci tərəf dövrə elementləri də buna görə bağlanmalıdır. Ucları bilinməyən bir cərəyan transformatorunda ucların tapılması üçün edilən işləmə qütb təyini, emalçı firma tərəfindən işarələn ucların doğruluq testi məqsədi ilə edilən emal qütb TESTİ adlanır.Qütblənmə ucları bilinməyən cərəyan  transformatorları dövrəyə bağlanmamalıdır.

Ardını oxu

Paylaş:    Facebook Twitter Google+ Stumble Digg

BUCHOLZ RELESİ

Bucholz Relesi, transformator içindəki Sarğılar arası, sarğı tank arası və vərəqələr arası qısa dövrələrdə çalışır.Bucholz relesi, ehtiyat tankı ilə ana tankın arasındadır.Montajında, ox istiqamətinin ehtiyat tankının istiqamətində olmasına diqqət edilməlidir.
       

Bucholz Relesinin iş prinsipi
Transformator içində bir qəza meydana gəldiyində, yağ içində meydana gələn qaz qabarcıqları ehtiyat tankına çıxarkən bucholz relesinin üst qisimində yığılır.Üstdəki poplavok(verici)düşərək siqnal verir.Əgər müdaxilə edilməz isə qəza böyüyür.Transformatorda böyük bir qəza meydana gəlincə, daxili təzyiq böyüyərək ana tankdan ehtiyat tankına doğru yağın sıxılması ilə alt poplavok pərdəsinə dəyən yağ, alt poplavoka düşməsinə səbəb olur.Alt poplavok kontaktlarını bağlayıb transformator daxil və çıxış ayırıcılarını açtırır.Zəng çalar, qəza lampasını yandırar.

Bucholz Relesini işlədən nasazlıqlar

Nüvə nasazlıqlar

Elektriki dövrədə pis əlaqə vəziyyətində yaranan nasazlıqlar

Birinci və ikinci tərəf dolağ  sargılarda meydana gələr sarınma nasazlıqla, sarğı tank nasazlıqlar

Yağ səviyyəsinin düşməsi vəziyyətində yaranan nasazlıqlar

Yağ dövriyyəsi nasosunun hava çəkməsi vəziyyətində yaranan nasazlıqlar

Zəlzələ vəziyyətində.

Ardını oxu

Paylaş:    Facebook Twitter Google+ Stumble Digg

VAKUM VƏ ŞÜŞƏ KONDENSATORLAR

Vakum kondensatorlar
Vakum kondensatorlar, hava və ya başqa bir material yerinə dielektrik olaraq yüksək vakuum istifadə edilir. Bunların həmçinin sabit və dəyişən növləridə  mövcuddur. Bu kondensatorların quruluşu vakuum balonlarına bənzəyir. Əksəriyyətlə, bir-birinə paralel sabit silindrlər olmaqla birşüşə silindr şəklində görülürlər.
Aşağıdakı şəkil dəyişən bir vakuum kondensatorunu göstərməkdədir.

Aşağıdakı şəkil sabit bir vakuum kondansatörünün necə göründüyünü göstərir -

Dəyişən vakuum kondensatorları 12pF ilə 5000pF aralığında mövcuddur və 5kV ilə 60kv kimi yüksək gərginlikli tətbiqləri üçün istifadə edilərlər. Bunlar, yüksək güclü yayın vericilər, RF gücləndiricilər və böyük antena brauzerlər kimi ana avadanlıqlarda istifadə edilərlər.

Şüşə kondensatorlar

Şüşə kondensatorlar çox üstünlüklü və tətbiqlərlə çox xüsusi məhsullardır. Vakum kondensatoru  kimi burada şüşə dielektrik maddədir. Şüşə izolyator ilə birlikdə bu kondensatorlarda Alüminium elektrodlar da mövcuddur. Plastik germetləşmə, elektrodlar çıxardıqdan sonra edilir. Uclar aksial uclar və ya boru keçiricili ola bilər.

Bir şüşə kondensatorunun bir çox üstünlüyü vardır -

İstilik əmsalı aşağıdır.

Bunlar gurultusuz kondensatorlardır.

Onlar aşağı itkili yüksək keyfiyyətli istehsal olunurlar.

Yüksək işləmə istiliklərini istifadə qabiliyyətinə sahibdirlər.

Bu kondensatorlar böyük RF cərəyanlarla işləyə bilər.

Bu şüşə kondensatorlar üçün bir çox tətbiq vardır -

Yüksək temperatur bölgələrində olması lazım olan dövrələrdə istifadə edilir.

Yüksək Q(istilik miqdarı)-yə ehtiyac duyan dövrələrdə istifadə edilir.

Yüksək güc idarə etmə dövrələrində istifadə edilir.

Yüksək dözümlülük tələb edən dövrələr üçün istifadə edilər.

Ardını oxu

Paylaş:    Facebook Twitter Google+ Stumble Digg

MÜHƏRRİKİN ULDUZ-ÜÇBUCAQ BİRLƏŞMƏSİNDƏKİ MAHİYYƏTİ

Ulduz-üçbucaq İşə buraxma və əlaqə tipi

  Yüksək cərəyanı aşağı salmağı ən iqtisadi üsul idi. Üç kontaktor ilə bir zaman relesindən ibarət kontaktör birləşməsidir. Bu üsulla işə buraxmaq  üçün mühərrikin üçbucaq bağlı iş gərginliyi şəbəkə gərginliyinə bərabər olmalıdır. Məsələn, ölkəmizdə şəbəkə gərginliyi 380 volt olduğuna görə ulduz-üçbucaq işə buraxma  mühərrikin etiketində 380 Volt və ya 380V / 660V yazılı olmalıdır. Istehsal edilən elektrik mühərriklərində, 2 və 4 qütblülərdə 3 kW (daxil), 6 qütblülərdə2.2 kW (daxil) dən daha böyük güclü mühərriklər bu xüsusiyyətdədir. Yəni 380 V şəbəkədə üçbucaq bağlı işlədilər. Ulduz-üçbucaq işə buraxmada məqsəd, mühərriki cərəyanın artma müddətində ulduz bağlı işlətmək və cərəyanın qalxmasını tamamlayan mühərriki dərhal normal əlaqəsi olan üçbucaq bağlı olaraq çalıştırmaktır. Bu şəkildə işə buraxılacaq mühərrikin Klemens cədvəlindəki üç ədəd üçbucaq körpüləri sökülmelidir.Mühərrikin, cərəyanı yüksəlməsi sırasında ulduz bağlı işlədildiyində mühərrik sargılarına tətbiq olunan gərginlik U / dəyərinə, mühərrikin şəbəkədən
çəkdiyi cərəyanı isə 1/3 dəyərinə düşər. 3 Mühərrikin sargılarına tətbiq edilən gərginlik azaldığından momenti əhəmiyyətli ölçüdə kiçilər. Ulduz-üçbucaq işə buraxmasının qüsursuz olması üçün mühərrikin yük momentinin, ulduz bağlamadaki mühərrik  momentindən böyük olmaması və ulduz bağlamadaki müddətin uyğun olması lazımdır. Bu keçid müddəti çox əhəmiyyətlidir. Mühərrik, ulduz əlaqədə ikən normal dövr sayına çatıldığı anda üçbucaq əlaqəyə keçilməsi və çox fasilə verilməməsi lazımdır. Belə olsa ulduzdan
üçbucaq əlaqəyə münasibətlərinə keçid üçbucaq kontaktorunun qapamama cərəyanı kiçik və ulduzdan üçbucağa keçid zərbəsi olur. Əks halda, üçbucaq əlaqəyə keçişdə cərəyanda müvəqqəti artımlar görülür. Bunun nəticəsində kontaktorun kontakları ani yüksək istilik səbəbiylə qaynaq ola bilər.Yıldız-üçbucaq işə buraxmada, mühərrikin yük momenti, ulduz bağlama vəziyyətindəki mühərrik momentinden böyüksə ulduz bağlamada mühərrik işə buraxıla bilməz.Məsələn, porşenli və dişli nasoslarda, kompressorlar, dəyirmanda, yonqar qalınlığı sabit dəzgahhlarda və s.yerlərdə mühərrikə, ulduz-üçbucaq işə buraxma istənsə yükün bir mufta vasitəçiliyi ilə mühərrik valından ayrılması lazımdır.

Ardını oxu

Paylaş:    Facebook Twitter Google+ Stumble Digg

TERMİSTOR.NTC VƏ PTC TERMİSTORLAR

Termistorlar yarımkeçirici materialdan hazırlanan və istilik təsiriylə müqavimət dəyərinin dəyişdiyi bir növ dəyişən qiymətli müqavimətdir. Thermo (istilik) və Resistor (müqavimət) sözlərindən törədilmişdir. İstiliyin dəyişməsinə görə iki növü vardır; NTC, PTC. Daha çox detalı yazımızda tapa bilərsiniz ...

Müqavimət Nədir?Müqavimət, ən əsas elektron elementimizdir. Dövrələrdə istifadə edilməsindəki məqsəd, dövrədən  axan müqavimət müqavimət göstərərək cərəyanı azaltmasıdır. Beləliklə gərginlik düşgüsünə də səbəb olur.

Termistörler (Thermistor *)

Termistorlar, bir növ müqavimət və sensordur. Ən əhəmiyyətli xüsusiyyəti isə istilik təsiri ilə müqavimətinin dəyişməsidir. Sabit qiymətli müqavimət olmayıb dəyişən qiymətli müqavimət qrupuna girər. Termistorlar, yarımkeçirici materialdan hazırlanırlar. Disk, çubuq, muncuq şəklində ola bilər.

Termistor, There istilik mənasında və Resistor müqavimət mənasından  əldə edilmişdir. Istilikdə meydana gələn dəyişikliyə görə nizam lazım olan dövrələrdə istifadə edilir.

Ayrıca termistorlar istilik ölçən və ya istiliyə başqa şəkillərdə reaksiya verən dövrələrdə də istifadə edilməkdədir. Termistorlar istilik dəyişməsinin təsirlərini özbaşına kompensasiya edərlər.

İstilik və müqavimət arasındakı əlaqə bəzi tənliklər ilə verilməkdədir. Həssas ediləcək işlərdə bu tənliklər və ya o tənliklərlə əldə edilmiş grafiklerden istifadə edirlər.

Termistorların iki tipdə növü vardır;

1) PTC Termistor

2) NTC Termistor

1) PTC Termistör

PTC termistor İngilis "Positive Temperature coefficient" ifadəsinin baş hərflərindən meydana gələr. Mənası isə "Müsbət istilik əmsalı" yəni istiliklə doğru mütənasib olaraq müqavimət artan elementlərdir. Bu növ termistorda olduğu yerin istiliyi artıqca müqavimət dəyəri də o nisbətdə artmaqdadır.

PTC termistorunun bir əhəmiyyətli xüsusiyyəti də aşağıdakı qrafikdən görəcəyimiz kimi müəyyən bir istilikdən sonra müqavimət dəyəri çox artar və beləliklə cərəyana qarşı qoyması da eyni şəkildə artacağı üçün kommutasiya elementi olaraq istifadə edilə bilər.

2) NTC Termistor

NTC termistor İngilis "Negative Temperature coefficient" ifadəsinin baş hərflərində meydana gələr. Mənası isə "Mənfi istilik əmsalı" yəni istiliklə doğru mütənasib olaraq müqavimət azalan elementlərdir. PTC termistorunun tərsidir. Bu termistorda isə olduğu yerin istiliyi artıqca müqavimətinin o nisbətdə azalır.

Termistorların çoxunun müqaviməti istilik artıqca azalır. Yəni əksəriyyətlə NTC növü termistorlarla qarşılaşarıq. NTC'ninde istiliklə dəyişən müqaviməti aşağıdakı qrafikdən görə bilərik;
 

Son olaraq NTC və PTC termistorlarının arasındakı fərqi gözümüzdə daha yaxşı canlanması baxımından aşağıdakı qrafikə baxa bilərik;

Ardını oxu

Paylaş:    Facebook Twitter Google+ Stumble Digg

MİKROPROSESSOR NƏDİR?NECƏ İŞLƏYİR?

Mikroprosessor nədir və necə çalışır?

Bu məqaləmizdə mikroprosessor və mikro komputerlərin nə demək olduğunu, mikroprosessorların təməlini nələrin meydana gətirdiyini, CPU-nu, BUS əlaqə yollarını, yaddaşı və Registerlərı sizlər üçün araşdırdıq.
Mikroprosessor, yaddaş və giriş-çıxış bloklarını saxlayan quruluşun ümumisinə mikrobilgisayar; CPU-nu saxlayan inteqral dövrə çipinə isə mikroprosessor deyilir. Əslində mikroprosessorlar ən sadə hallarıyla kompüterlərdir və 3 əsas hissədə araşdırılarlar.
► CPU (Mərkəzi Əməliyyat Bloku) (Central Processing Unit)
► Yaddaş (Memory)
► Avadanlıq (Giriş çıxış Bloku)
Biz də mikroprosessoru meydana gətirən bu 3 təməl quruluşu birlikdə araşdıraq.
 

CPU (Central Processing Unit) (Mərkəzi Əməliyyat Qurğusu(bloku))

► CPU, mikroprosessorların beyni olaraq bilinir və kompüterlərin dəyişik blokları arasındakı məlumat axışı və məlumat vəzifələrini yerinə gətirən qisimdir. Məlumat axışını CPU-un alt bloklarından idarə qisimi yerinə yetirər.

► Yaddaşdan oxunan əmrləri həll edir və əmr tərəfindən təyin olunan əməliyyatı yerinə yetirər.

► Məlumat prosesinin çoxu CPU içindəki ALU-da (hesab məntiq şöbəsində) həyata keçirilir.

► Ədədi arifmetik funksiyalar, məntiq əməliyyatlar və idarə etmə CPU-un əsas funksiyaları arasındadır.

► CPU-lar məlumatları müvəqqəti olaraq registerlərdə saxlayarlar. CPU içərisindəki registerlər 8,16,32, və ya 64 bitlik ola bilərlər.
 

► Yaddaşda olan program CPU'ya etməsini istədiyi əməliyyat üçün əmrlər verir. CPU isə bu program komandalarını (instruction), yaddaşdan tapıb çağırmaq (fetch) və hadisələri icra etməklə (execute) borcludur.

► CPU'lar ALU blokuna malikdir və bu bloklarına riyazi və məntiqi əməliyyatlar edərlər.

► Hər CPU program sayğacına (instruction pointer, flags) malikdir və bu sayğac var olan vəzifə yerinə gətirilincə dövrəyə girər və özünü bir artıraraq bir sonrakı əmrin ünvanını göstərir.
 

► Bu program sayğacının məzmunu adres yolları üzərində istənilən əmri oxuyacaq, tapacaq və çağıracaq şəkildədir.

► CPU içərisində deşifrator (instruction decoder) bloku mövcuddur. Bu blok CPU'ya gələn əmrin mənasını şərh edərək bir növ Lüğət vəzifəsi görər. Əmrin mənasını görə idarə etmə  siqnalları istehsal edir.

                                               Yaddaş (Memory)
► Proqramların təlimatları və məlumatların ilk olaraq yükləndiyi yer Yaddaşdır. Proqram əmrləri və məlumatlar burada gizlənərək əsas alınır.
► CPUin birbaşa çatdığı bloklara(qurğulara) yaddaş adı verilir. Bu səbəblə əksəriyyətlə yaddaş elementi olaraq bilinən harddisk əslində yaddaş elementi deyil təchizatın  yəni ətraf elminin bir elementidir.
 

► CPU-unn çatdığı əsas yaddaş elementləri RAM və ROM-dur.

► RAM (Random Access Memory), müvəqqəti daxili  yaddaş deməkdir və programlar çalışarkən kompüter tərəfindən müvəqqəti Yaddaşdır. Kompüterin bağlanması vəziyyətindəki buradakı məlumatlar itər.

► ROM (Read Only Memory) isə yalnız oxuna bilər yaddaş deməkdir. ROM-daki məlumat davamlıdır və hər hansı bir enerjinin kəsilməsi ilə  məlumat itməz. ROM-a nümunə olaraq BIOSu verə bilərik. PClərin ilk çalışdığı program budur.

                                       BUS (Bağlantı Yolları)

► CPUin yaddaş və giriş / çıxış cihazlarına əlaqələrini və kompüterdəki bir məlumatın bir yerdən başqa bir yerə daşınmasını təmin edər. Hər kompüter ünvan, data və nəzarət BUS olmaqla 3 növ BUS'a malikdir.
 

►Adress BUS (Ünvan yolu)

► Hədəf və qaynaq məlumatların ünvanlarını daşıyarlar.

► Adress busu genişliyi sistemin maksimum yaddaş tutumunu təyin edər. Məsələn adress busu 16 bit olan bir mikroişlemciler max yaddaş 64 kilobayttır. Adress yolunun genişliyindən  eyni anda birdən çox əməliyyatın bir arada edilməsidir. Məsələn adress yolunun eni 8 bit olsa 256 ədəd ünvana çatdırıla bilər.İntel'in 8086 prosessorunu bu genişlik 20 bit iken, Pentium II'de 36 bitə qədər gedər.

► Adress yolu genişləndikcə prosessor daha çox RAM istifadə edər və buda performansın artmasına səbəb olur.

► Adress BUS-lar tək istiqamətlidirlər.

► Prosessorun xəbərləşməyi planlaşdırdığı yaddaş ünvanını təyin etmədə vəzifə alır.

►Data BUS (Data Yolu)

► Mikroprosessor tərəfindən yaddaşa və ya çıxış vahidlərinə məlumat göndərməkdə yada yaddaşdan ya da daxil vahidlərindən yaddaşa məlumatların alınmadan istifadə edilərlər.

► Məlumat daşıyarlar və bu məlumatlar deşifrator ya da data ola bilər.

► Məlumat yolunun eni kompüterin performansını çox təsir edər. Eyni zamanda məlumatların oxuma qabiliyyətinin sürətini də artırar. Məsələn İntelin mikroprosessorlarında məlumatların yolunun genişliyi 8085 modellərdə 8 bit, PENTIUM'larda isə 64 bitdir.

► Bir-birinə paralel olan xəttlərdən ibarət rabitə kanalları olaraq təyin oluna bilər.

► Məlumat yolları iki yönlüdür.
 

►Kontrol BUS (Kontrol Yolu)

► Yol üzərindəki bir ünvanın yaddaş ünvanı mi yoxsa daxil çıxış bloklarından biri mi olduğunu kontrol BUS yəni idarə yolu müəyyən edir.

► Oxuma və yazma siqnallarını təmin etmək üçün istifadə edilər. CPUin input output və ya yaddaşa məlumat göndərməkmi yoxsa onlardan məlumat almaqmı istədiyini təyin edər.

► Yaddaş, giriş-çıxış, yazma, oxuma deyə 4 növ idarə yolu siqnalı mövcuddur. Prosessor hansı ünvanı göstərirsə bu siqnallardan biri aktiv olur.

► Mikroprosessorun etdiyi əməliyyatların bir-birinə qarışdırmasını yenə kontroil(idarə)yolları qarşısını alır.

► Control BUS tək istiqamətlidir.

► CPU'lar fetch (verilən təlimatı gedib yaddaşdan almaq) və execute (alınan təlimatı yerinə yetirmək) hərəkətlərini yerinə gətirə bilmək üçün Register, ALU, PROGRAM COUNTER və DEŞİFRATOR-a sahipti.İndi də son olaraq registerlərdən bəhs edək.

                                 REGISTER'LAR (Qeyd edicilər)

► Register, CPU içindəki yaddaş qurğusudur. Nə qədər çox olsa o qədər yaxşıdır. Genişlikləri CPU'ya görə dəyişir. Məs: A, B, C, D

► yaddaşdakı məlumatlara çatmaq müəyyən bir zaman tələb edir. Lakin registerlər prosessor nüvəsindədir və istənildiyində çox zaman sərf edilmədən məzmunları istifadə edilə bilər.
  

► Registerlər məhdud sayda olurlar və istifadə məqsədinə görə ümumi və ya xüsusi məqsədli olaraq istifadə edilə bilər

.► Registerlər 32 bit (EAX, EBX, ECX kimi), 16 bit (AH, BH, CH kimi) ola bilərlər.

Ardını oxu

Paylaş:    Facebook Twitter Google+ Stumble Digg

VARİSTOR.VARİSTORUN İŞ PRİNSİPİ

Varistör iki uclu qeyri-xətti olmuyan passiv bir dövrə elementidir. Gərginliklə müqaviməti dəyişən bu dövrə elementi AC və DC dövrələrdə, kommutasiya, səs-küy və ildırım və bənzəri səbəblərdən meydana gələ biləcək ani gərginlik yüksəlmələrinə qarşı dövrənin digər elementlərinin yüksək gərginlikdən təsirlənməsinin qarşısını alır. Aşağıda bir qrup varistor və varistorun dövrə sxemlərindəki simvolu göstərilmişdir.
 

Normal şərtlərdə varistorun müqaviməti çox yüksəkdir. Əgər dövrənin bağlı olduğu gərginlik mənbəyi varistorun maksimum gərginliyini aşarsa, varistor müqaviməti ani olaraq həddindən artıq aşağı düşər. Varistorun bu xüsusiyyəti digər elektron avadanlığın həddindən artıq gərginlik tərəfindən zərər görməsinin qarşısını alır. Varistor anlıq olaraq yüksək gərginlik gördüyündə gərginliyi üzərində qısa dövrə edərək dövrəni qoruyur.
 

14Voltdan 680V-a qədər fərqli gərginlik dəyərləri üçün istifadə edilən varistorlar ölçülərinə görə yüksək enerji udmaq tutumuna sahibdirlər. 20ns-dən daha sürətli reaksiya müddəti çox qısa davamlı gərginlik artımlarına qarşı qoruma vəzifəsini yerinə yetirər. Dövrədə olan varsitor əgər çox uzun müddət yüksək gərginliyə məruz qalsa varistorda pozulma və partlamalar meydana gələ bilər. Bir dövrədə istifadə ediləcək varistor seçilərkən varistorun gərginliyi və üzərində sərf ediləcək güc nəzərə alınır. Varistorun güc dəyərini aşan vəziyyətlərdə varistorda pozulmalar meydana gəlir. Aşağıdakı şəkildə bir varistorun dövrəyə bağlanış şəkli və yüksək gərginliyə uzun müddət məruz qalan varistor göstərilmişdir.
 

Yuxarıdakı 1 nömrəli şəkildə dövrəyə bağlı bir varistor görülməkdədir. 2 və 3 nömrəli şəkillərdə isə yüksək gərginliyə uzun müddət məruz qalmaqdan deformasiya olan varistorlar görülməkdədir.

Ardını oxu

Paylaş:    Facebook Twitter Google+ Stumble Digg