Showing posts with label müəllif. Show all posts

Saturday, May 22, 2021

Səfa Məcidovun Elektronika 1-2 kitabını pulsuz yüklə

By Səfa Məcidov May 22, 2021 müəllif

Kitabın hər iki hissəsi bir pdf şəklində yığılmışdır. Kitabı yükləmək üçün "daxil ol və yüklə" linkinin üzərinə bir dəfə klikləyin.

DAXİL OL VƏ YÜKLƏ

Elm paylaşılaraq çoxalar..... Hər birinizə uğurlar arzulayıram..

Hörmətlə: Səfa Məcidov Bəfa oğlu

Ardını oxu

Paylaş: Facebook Twitter Google+ Stumble Digg

Friday, April 10, 2020

Elektrotexnika-Əsas anlayışlar, Səfa Məcidov

By Səfa Məcidov April 10, 2020 müəllif

Elektrotexnika-Əsas anlayışlar, Səfa Məcidov 2019, səh 350

Yükləmək üçün linkə daxil olun: https://cloud.mail.ru/public/ZEcQ/tuCVXDTT1

Mündəricat

Ön Söz 8

Birinci fəsil

İlkin anlayışlar

1-1. Enerji və iş 11

1-2. Kütlə, Qüvvə, Təcil 15

1-3. İşin ölçülməsi 17

1-4. Güc 19

1-5. Enerjinin məsafəyə ötürülməsi 20

İkinci fəsil

Cərəyan və Gərginlik

2-1. Ümumi məlumat 24

2-2. Sadə elektrotexniki qurğu 25

2-3. Paralel qoşulma 36

2-4. Ardıcıl qoşulma 38

2-5. Ampermetr və Voltmetrin qoşulması 41

2-6. Güc 41

2-7. Müqavimət. 42

2-8. Om qanunu 45

2-9. Niyə Om qanununa tabe olmayan dövrələr xətti adlandırılır? 47

2-10. Qeyri – xətti dövrələr 50

2-11. Müqavimətin tempraturdan və təzyiqdən asılılığı 53

2-12. Cərəyanın istilik təsiri Coul-Lens qanunu 54

2-13. Qısaqapanma və Əriyən qoruyucu 56

2-14. İstilik ampermetrlərinin və Voltmetrlərinin quruluşu 60

2-15. Cərəyanın istiqaməti və onun kimyəvi təsiri 62

2-16. Akkumlyatorlar və Qalvanik elementlər 64

2-17. Cərəyanın istiqaməti və Düzləndirici qurğu 66

2-18. Elektrik keçiriciliyi 69

2-19. Mürəkkəb dövrələrdə cərəyan 70

2-20. Elektrik hərəkət qüvvəsi və Gərginlik itgisi 72

2-21. Güc itgisi və ötürmə xəttinin FİƏ-si 74

2-22. İki generatorlu dövrə 74

2-23. Üç naqilli xətt 76

2-24. Torpağlanma və Potensial. Üç naqilli xətdə potensial bölgüsü 78

2-25. Kirxhof qanunları 80

2-26. Naqillərin və Əriyən qoruyucuların seçilməsi 82

Üçüncü fəsil

Maqnitlər. Maqnit sahəsi. Cərəyanın maqnit təsiri

3-1. Maqnitlər və maqnit sahəsi 85

3-2. Cərəyanın maqnit təsiri 90

3-3. Cərəyanlı naqildə maqnit sahəsinin təsiri 92

3-4. Maqnit induksiyası və maqnit sahəsinin qüvvəsi 93

3-5. Qüvvə. Cərəyanın naqildə təsiri 93

3-6. Maqnit sahələrinin əyani təsviri 95

3-7. İki cərəyanın qarşılıqlı təsiri. 97

3-8. Ölçü cihazları, Cərəyanların maqnit təsirlərinin əsasları 98

3-9. Maqnit sahəsinin dəyişməsindən EHQ-nin yaranması 102

3-10. Lens qanunu 107

3-11. Maqnit seli 108

3-12. EHQ induksiyası qanunu 114

3-13. Maqnit sahəsində hərəkət edən düzxətli keçiricidə EHQ induksiyalanması 115

3-14. Qarşılıqlı induksiya 118

3-15. Öz-özünə induksiya 119

3-16. Keçid proseslərində öz-özünə induksiyanın təsiri 121

3-17. Maqnitoelektrik ossiloqraf-keçid proseslərinin müşahidəsi üçün cihaz 124

3-18. Elektrik dövrələrində maqnit sahəsinin enerjisi 126

Dördüncü fəsil

Maqnit sahəsində dəmir. Maqnit dövrələri. Sabit maqnitlər

4-1. Dəmir olmadıqda maqnit induksiyası üçün tam cərəyan qanunu 129

4-2. Dəmir halqanın maqnitləşdirilməsi 131

4-3. Maqnit nüfuzluğu 133

4-4. Bütöv içlikli halqaşəkilli sarğacda maqnit xarakteristikasına görə sahənin hesablanması 134

4-5. Ferromaqnit mühitdə bircins sahə üçün tam cərəyan qanunu 135

4-6. Bircins olmayan mühitdə sahə üçün tam cərəyan qanunu 136

4-7. Kəsik toroid. 137

4-8. Maqnit sahəsinin gərginliyi, Maqnit dövrələrinin hesablanması 138

4-9. Maqnitlənmə 140

Beşinci fəsil

Elektrik yükləri və Elektrik sahəsi

5-1. Elektrik yükləri 142

5-2. Dielektriklər və keçiricilər 144

5-3. Hərəkətsiz elektrik yüklərlə ən sadə təcrübələr 147

5-4. Elektrik sahəsi 150

5-5. Gərginlik 154

5-6. Ölçü cihazları, Elektriki yüklənmiş cisimlərin qarşılıqlı təsiri, Yüksək gərginliklərin ölçülməsi 156

5-7. Elektrik tutumu. Kondensator 157

5-8. Elektrik dövrəsində kondensator 161

5-9. Maqnit sahəsində elektrik yüklərinin hərəkəti 177

5-10. Elektron və İon cihazları 179

Altıncı fəsil

Dəyişən cərəyan

6-1. Elektrik enerjisinin çevrilməsi və alınması 184

6-2. Dəyişən cərəyanın alınması 185

6-3. Maqnit sahəsində fırlanan çərçivə 186

6-4. Dəyişən cərəyan generatoru 189

6-5. Sinusoida 191

6-6. Sinusoidanın başlanğıc fazası 193

6-7. Dəyişən cərəyan dövrəsində Coul-Lens və Om qanunu 196

6-8. Dəyişən cərəyan ölçü cihazları 199

Yeddinci fəsil

Dəyişən cərəyan dövrələri

7-1. Dəyişən cərəyan dövrəsində indukitvlik 201

7-2. İnduktiv dövrədə faza sürüşməsi 204

7-3. İnduktiv yük qoşulduqda generatorun çalışması 208

7-4. Güc əmsalı 210

7-5. Dəyişən cərəyan dövrəsində kondensator 211

7-6. Faza sürüşməsinin kompensasiyası 215

7-7. Sadə dəyişən cərəyan dövrəsinin hesablanması 217

7-8. İki sarğacın ardıcıl qoşulması 220

7-9. Cərəyanlar rezonansı 222

7-10. Gərginliklər rezonansı 228

7-11. Elektrik enerjisinin məsafəyə ötürülməsi 231

Səkkizinci fəsil

Üçfazlı cərəyan

8-1. Üçfazlı sistem 239

8-2. Üçfazlı sistem sonluqlarının nişanlanması 240

8-3. Fazalı EHQ-lərin cəmlənməsi 244

8-4. Ulduz əlaqəsi 247

8-5. Üçbucaq əlaqəsi 249

8-6. Üçfazalı cərəyanın gücü 251

8-7. Üçfazalı xətdə güc itgisi. 252

8-8. Üçfazalı cərəyanın gücünün hesablanması 254

8-9. Üçfazalı cərəyan civəli düzləndiriciləri 255

Doqquzuncu fəsil

Elektrotexnikada elektron cihazların tətbiqi

9-1. İdarə olunan lampanın anod-tor xarakteristikası 258

9-2. Dəyişən cərəyanın gücləndirilməsi 261

9-3. Gücləndirmənin tənzimlənməsi 263

9-4. Gərginlik gücləndiricisi. Gücün gücləndirilməsi 266

9-5. Gücləndiricidə əks əlaqə 267

9-6. Lampalı generator 267

9-7. Elektromaqnit dalğası. 270

9-8. Radiodalğalar, Antenalar 271

9-9. Yarımkeçiricilər 275

Onuncu fəsil

Sabit cərəyan maşınları

10-1. Elektrik maşınlarının təyinatı 284

10-2. Sabit cərəyan maşınlarının maqnit sistemi 286

10-3. Kollektor 288

10-4. Lövbər dolağı 290

10-5. Sabit cərəyan maşınlarının iş rejimləri 293

10-6. Maşınların təsirləndirmə üsulları 296

10-7. Sabit cərəyan maşının dönmə prinsipi. 298

10-8. Ardıcıl və parallel təsirlənməli mühərriklərin xüsusiyyətləri 300

On birinci fəsil

Transformatorlar

11-1. Transformator qurğusu və iş prinsipi 304

11-2. Transformatorun çalışması 310

11-3. Üçfazalı transformatorlar 311

11-4. Transformatorlarda itgilər 313

11-5. Avtotransformatorlar 315

11-6. Ölçü transformatorları 317

On ikinci fəsil

Dəyişən cərəyan maşınları

12-1. Dəyişən cərəyan generatoru 321

12-2. Dəyişən cərəyan sinxron generatoru 323

12-3. Üçfazalı dəyişən cərəyan maşınları 325

12-4. Sinxron maşınların çalışması 330

12-5. Sinxron generatorların paralel çalışması 333

12-6. Fırlanan maqnit sahəsi 336

12-7. Asinxron mühərriklər 337

12-8. Asinxron mühərrikin işə buraxılması 338

12-9. Dəyişən cərəyanlı elektrik sayğacları 339

12-10. Elektrik maşınlarında FİƏ və polad, mis itgiləri 341

On üçüncü fəsil

Yüksək gərginlik cərəyanlarından qaynaqlanan təhlükələr

13-1. Ümumi məlumat 343

13-2. Təhlükə mənbələri 344

13-3. Mühafizə vasitələri 348

Ardını oxu

Paylaş: Facebook Twitter Google+ Stumble Digg

Thursday, April 9, 2020

Elektron komponentlərin yoxlanılması, Səfa Məcidov

By Səfa Məcidov April 09, 2020 müəllif

Elektron komponentlərin yoxlanılması, Səfa Məcidov 2018, səh 140

Linkə daxil olun: https://cloud.mail.ru/public/FX4D/ih7ruwSnQ

MÜNDƏRİCAT

1. Multimetrlər.................................................................................4

2. Multimetrlərin istifadə qaydası....................................................5

3. Gərginliyin ölçülməsi....................................................................9

4. Dövrədə gərginliyin ölçülməsi....................................................13

5. Cərəyanın ölçülməsi...................................................................14

6. Müqavimətin ölçülməsi..............................................................17

7. İstənilən müqavimət qiymətinin əldə edilməsi..........................30

8. Dəyişən cərəyanla çalışan rezistorların ölçülməsi......................32

9. Rezistorlar şəbəkəsi....................................................................32

10. Pozistorun ölçülməsi...................................................................33

11. Qırılmaya yoxlanılma..................................................................36

12. Qoruyucuların və naqillərin yoxlanılması...................................38

13. Tez və gec əriyən qoruyucular....................................................39

14. Sarğacların, drossellərin və induktorların yoxlanılması..............40

15. Açarların və relelərin yoxlanılması.............................................43

16. Kondensatorlar...........................................................................46

17. Qeyri-polyar kondensatorlar......................................................57

18. Kondensatorların ardıcıl və paralel qoşulması............................58

19. Kondensatorun dəyərinin ölçülməsi...........................................61

20. Kondensatorun əvəz edilməsi.....................................................61

21. Diodların yoxlanılması................................................................62

22. Güc diodları................................................................................67

23. Sakitləşdirici diodlar...................................................................69

24. Silisium, Germanium və Şotki diodları........................................69

25. LED..............................................................................................70

26. Zener diodlar..............................................................................73

27. Transformatorsuz enerji mənbəyi..............................................74

28. Gərginlik stabilizatoru.................................................................74

29. Transformatorlar........................................................................75

Ayırıcı transformatorlar..............................................................77

31. Transformatorun xüsusiyyətlərinin müəyyənləşdirilməsi..........79

32. Optoayırıcılar və Optoaçarlar....................................................80

33. Tranzistorlar...............................................................................81

34. Rəqəmsal ölçü cihazıyla trannzistorun yoxlanılması..................83

35. Ən sadə tranzistor tranzistor yoxlama cihazı.............................92

36. Darlinqton tranzistorları............................................................96

37. MOSFET və FET-lərin yoxlanılması.............................................98

38. Silisiumlu idarə edilən düzləndirici...........................................102

39. SCR-in yoxlanılması...................................................................104

40. Simistorlar.................................................................................105

41. Simistor testeri.........................................................................107

42. Qığılcım boşaldıcıları................................................................108

43. Yerə sızma detektorları və qalıq cərəyan qurğusu....................109

44. Akkumlyator batareyasının yoxlanılması.................................110

45. Piezo diafraqmanın və zummerin test olunması.....................111

46. Dövrələrin yoxlanılması...........................................................112

47. İnteqral dövrələrin testi...........................................................113

48. İmpulsla məntiq probu............................................................114

49. CD4001 və CD4011 mikrosxemindən istifadə edərək məntiq probu........................................................................................115

50. Siqnallı injektor.........................................................................117

51. Analoq çiplər.............................................................................119

52. Rəqəmsal Çiplər........................................................................120

53. Uzaqdan idarə etmə.................................................................122

54. Kaskad.......................................................................................124

55. Yüksək və alçaq impedans........................................................124

56. Mini bug detektorunun test olunması......................................128

57. Dövrədə elementlərin test olunması........................................130

58. Dövrə elementlərinin simvolları...............................................133

hhhhh

Ardını oxu

Paylaş: Facebook Twitter Google+ Stumble Digg

Tuesday, April 7, 2020

Elektronika 2, Səfa Məcidov

By Səfa Məcidov April 07, 2020 müəllif

Elektronika 2, Səfa Məcidov 2020, səh 227

Kitabı yükləmək üçün linkə daxil olun: https://cloud.mail.ru/public/34aJ/5igzma8bc

Mündəricat

1.DİODLU DÖVRƏLƏR .................................................................................... 9

1.1.Diod açarları ............................................................................................. 9

1.2.Məhdudlaşdırıcı diod dövrəsi ................................................................. 11

1.3.Polyarlı məhdudlaşdırcılar ...................................................................... 14

1.4.Fiksator diod dövrəsi .............................................................................. 17

1.4.1. Pozitiv gərginlik fiksatoru.................................................................... 18

1.4.2. Neqativ gərginlik fiksatoru .................................................................. 20

1.5.Gərginlik artırıcıları ................................................................................. 22

1.5.1. İki qat gərginlik artırıcılar .................................................................... 22

1.5.2. Üç qat gərginlik artırıcısı ..................................................................... 25

1.5.3. Dörd qat gərginlik artırıcısı ................................................................. 26

2. TRANZİSTORLU DÖVRƏLƏR ...................................................................... 26

2.1. Tranzistor açarları ................................................................................. 26

2.2. Tranzistor qütblənmə dövrələri ............................................................. 30

2.2.1 Kompensasiyalı qütblənmə dövrəsi ..................................................... 35

2.2.2. Sahə təsirli tranzistorların qütblənməsi .............................................. 36

2.3. Çox kaskadlı gücləndiricilərin qütblənməsi............................................. 39

2.3.1. Bipolyar Tranzistorlu gücləndiricilərdə qütblənmə .............................. 39

2.3.2. Sahə təsirli(FET) çox kaskadlı gücləndiricidə qütblənmə ...................... 48

2.3.3. Metal oxsidli yarımkeçirici sahə təsirli tranzistor(MOSFET)-lu çox kaskadlı gücləndiricidə qütblənmə ............................................................... 49

2.4. Tranzistorlu gücləndiricilər .................................................................... 50

2.4.1. Ümumi məlumat ................................................................................ 50

2.4.2. Tranzistorlu gücləndiricilərin iş prinsipi ............................................... 52

2.4.3.Ümumi emitterli gücləndirici ............................................................... 58

2.4.4.Emitter çıxışlı gücləndirici .................................................................... 59

2.4.5.Ümumi kollektorlu gücləndirici ............................................................ 60

2.4.6.Ümumi bazalı gücləndirici ................................................................... 61

2.4.7.Darlington cütü(darlington pair) .......................................................... 62

2.4.8.FET gücləndiricilər ............................................................................... 63

2.4.9. MOSFET gücləndiricilər ....................................................................... 65

3. ƏMƏLİYYAT GÜCLƏNDİRİCİLƏRİ(OPERATİONALAMPLİFİER) ...................... 66

3.1. Ümumi məlumat ................................................................................... 66

3.2. Əməliyyat gücləndiricilərin struktru və iş prinsipi ................................... 68

3.2.1. Əməliyyat gücləndiricisinin quruluşu .................................................. 74

3.3. Differensial gücləndirici ......................................................................... 75

3.3.1 Sinfazın aradan qaldırılması ................................................................. 76

3.3.2. Emitter əlaqəli differsial gücləndirici ................................................... 77

3.3.3. Sabit cərəyan mənbəli diferensial gücləndirici .................................... 82

3.4. Əməliyyat gücləndiricilərin xarakteristikaları ......................................... 84

3.5. Əməliyyat gücləndirici dövrələrinin əsasları ........................................... 89

3.5.1. İnversləyici əməliyyat gücləndiricisi .................................................... 89

3.6. Gərginlik təkrarlayıcı ........................................................................... 101

3.7. Diferensiallayıcı və inteqrallayıcı gücləndirici ....................................... 103

3.7.1. Diferensiallayıcı əməliyyat gücləndiricisi ........................................... 103

3.7.2. İnteqrallayıcı əməliyyat gücləndirici .................................................. 107

3.8. Komparator ......................................................................................... 111

3.8.1. Sadə komparator .............................................................................. 113

3.8.2. Pozitiv səviyyəli gərginlik detektorları ............................................... 115

3.8.3. Neqativ səviyyəli gərginlik detektorları ............................................. 116

4. GÜC GÜCLƏNDİRİCİLƏRİ ......................................................................... 117 4.1. A sinif güc gücləndiriciləri. ................................................................... 118

4.2. B sinif güc gücləndiricisi ....................................................................... 122

4.3. AB sinif güc gücləndiriciləri .................................................................. 125

5. ƏMƏLİYYAT GÜCLƏNDİRİCİLİ AKTİV SÜZGƏCLƏR .................................... 128

5.1. Ümumi məlumat ................................................................................. 128

5.2. Aşağı buraxan süzgəc .......................................................................... 130

5.3. Yuxarı buraxan süzgəc ......................................................................... 133

5.4 Zolaq buraxan süzgəc ........................................................................... 135

5.5 Zolaq söndürən süzgəc ......................................................................... 136

6. RƏQS GENERATORLARI(RG).................................................................... 137

6.1. Əks əlaqə anlayışı, Neqativ əks əlaqənin təsirləri və növləri ................. 137

6.2. Rəqs və Rəqs generatoru anlayışı ........................................................ 139

6.3. Wien körpü rəqs generator dövrəsi ..................................................... 142

6.4. Kristal rəqs generatoru ........................................................................ 143

6.5. RC rəqs generatoru ............................................................................. 146

6.6.LC rəqs generatoru ............................................................................... 150

MULTİVİBRATORLAR .................................................................................. 157

7.1. Cüt qərarlı multivibrator dövrəsi ......................................................... 157

7.2. Tək qərarlı multivibrator dövrəsi ......................................................... 158

7.3. Qərarsız multivibrator dövrəsi ............................................................. 159

7.4. NE555 mikrosxem üzərində qurulan qərarsız multivibrator dövrəsi ..... 160

8. Schimitt Trigger dövrələri ....................................................................... 163

9. MƏNTİQ ELEMENTLƏRİ ......................................................................... 165

LOGİC GATES.............................................................................................. 165

9.1. “VƏ” məntiq elementi(AND GATE) ...................................................... 165

9.2. VƏ YA elementi(OR GATE) ................................................................... 167

9.3. YOX elementi(NOT GATE-İNVERTER) ................................................... 169

9.4. VƏ-YOX elementi(NAND GATE)............................................................ 171

9.5. VƏYA-YOX elementi(NOR GATE) .......................................................... 173

9.6. Məntiq inteqral elementlərinin daxili strukturları ................................ 175

9.6.1. RDL tipli məntiq elementləri ............................................................ 175

9.6.2. RTL tipli məntiq elementləri ............................................................. 176

9.6.3. DTL tipli məntiq elementləri ............................................................. 179

9.6.4. HTL tipli məntiq elementləri ............................................................. 179

9.7. TTL tipli məntiq elementləri................................................................. 180

9.7.1. Giriş ................................................................................................. 180

9.7.2. Standart TTL “VƏ YOX” ..................................................................... 180

10. TRİGGERLƏR......................................................................................... 181

Ümumi məlumat ........................................................................................ 181

10.1. RS TRİQQER ....................................................................................... 182

10.2. JK TRİQQER ....................................................................................... 185

10.3. D TRİQQER ........................................................................................ 186

10.4. T TRİQQERİ ........................................................................................ 187

11. SAYĞACLAR .......................................................................................... 188

11.1. Asinxron sayğaclar ............................................................................. 188

11.1.1. İki bitlik artan asinxron sayğac ........................................................ 188

11.1.2. İki bitlik asinxron ikilik azalan sayğac ............................................... 193

11.1.3. Alçaq kənar taktlı(low clock) asinxron trigger. ................................. 194

11.1.4. Asinxron sayğaclarda sıfırlamaq və əvvəlcədən qurmaq nizamlanması. .................................................................................................................. 196

11.2. Sinxron sayğaclar ............................................................................... 197

11.2.1. İki bitlik sinxron artan sayğac .......................................................... 198

11.3. Halqaşəkilli sayğac ............................................................................. 198

11.4. Conson sayğaclar ............................................................................... 199

12. REGİSTERLƏR ....................................................................................... 201

12.1. Registerlərin əsas funksiyaları ............................................................ 201

12.2. Ardıcıl girişli - ardıcıl çıxışlı register .................................................... 204

12.3. Ardıcıl girişli paralel çıxışlı register ..................................................... 207

12.4. Paralel girişli-ardıcıl çıxışlı register ..................................................... 210

12.5. Paralel girişli-paralel çıxışlı register .................................................... 213

12.6. Sağa/sola sürüşdürücü register .......................................................... 214

13. ANALOQ-RƏQƏMSAL VƏ RƏQƏMSAL-ANALOQ ÇEVİRİCİLƏRİ ............... 216