İnjektor və karbüratorlu mühərrikinin iş prinsipi
"İnjektor" sözü, ingiliscə "inject" yəni püskürmə deməkdir. Deməli injektor- elektron tənzimləmə bloku tərəfindən idarəedilərək püskürtülür. Qurğunun çalışması dizel mühərriklərdə istifadəedilən sistemə bənzəyir: yanacaq birbaşa yanma kamerasına forsunkanın köməyilə püskürür. İşçi qarışığının hazırlanması dəqiq şəkildə tənzimlənməsi səbəbindən, çox markalı müasir avtomobil modelləri injektorlu istehsal edilirlər.
"Karbürator" fıransızca «Сarburation»sözündən gəlmişdir. Bu qurğu tərkibə və benzinin oktan ədədinə uyğun olaraq yanacağın və havanın payını bölərək öz korpusunun daxilində yanacaq qarışığını hazırlayır. Oktan ədədi — göstəricidir, hansı ki, yanacağın partlayıcı dayanıqlığını xarakterizə edir, karbürator daxili yanma mühərriklərində tətbiq edilir (adətən benzin, dizel yanacağının və aviasiya ağ neftinin xarakteristikasıda istifadə olunmur). Alınan qarışığ sadəcə, yaranmış təzyiq fərqinə görə giriş kollektorundan(vpusknoy kollektor) sorulur.Karbürator, mühərrikin dövr sayını analiz edə bilən datçiklərlə(verici) təchiz edilməmişdir, buna görə yanacaq qarışığının eyni "porsiyası" yanma kamerasına daxil olur olur buda, yüksüz(xalastoy) rejimin maksimum sürətdə hərəkətinə səbəb olur. Bu benzinin qeyri-rasional sərfiyyatına və böyük miqdarda zərərli işlənmiş qazların ekologiyaya ziyan vurmasına gətirib çıxarar. Şəkil. Yanma kamerasında korbürator və injektor
İnjektorda belə mənfi cəhətlər yoxdur, çünki elektron blok daimi olaraq mühərrikin sürətini izləyər və benzin püskürməsini tənzimləyər. Yüksək dəqiqliyə görə, yanacaq ekonom olaraq sərf olunacaq və ətrafa minimum miqdarda zərərli işlənmiş qazlar çıxacaqdır. Bu qazlar Avropa standartlarına uğun olaraq icazə verilən qədərdən çox olmuyacaqdır.
Karbüratorun müsbət və mənfi cəhətləri
Karbüratorun əsas müsbət cəhəti qulluqu asandır. İşçi qarışığının tərkibini tənzimləmək üçün onun haqqında bəsit məlumatı oxumaq kifayətdir. Bu halda karbürator dəqiq bir şəkildə bir dəfə tənzimləndiyində uzun müddət problemsiz çalışa bilər. Yanacaq qarışığını təmir etmək üçün, vint açan(otverka) və qayka açarı kimi kifayət bahalı alətlərə və cihazlara ehtiyac yoxdur. Bütün bu proseslər, avtoservisə müraciət etmədən qarajda ikən reallaşa bilər. İnjektor və karbürator arasında əhəmiyyətli bir fərq vardır, çünki injektordakı problemlərin düzəltilməsi(özümüzün təmiri) o qədər asan deyildir.
Karbüratorlu avtomobil, keyfiyyətsiz yanacaqla doldurula bilər, çünki hardasa kirə, çirkə bir o qədər həssas deyildir. Keyfiyyətsiz yanacaq istifadəsinin tək problemi , jiklyörün((mayelərin yaxud qazların işlənməsini qaydaya salmaq üçün cihaz) çirkdən, zibildən tıxanması ola bilər, ancaq asan təmizlənə bilər və ya üfürülə bilər..
Şəkil. Sadə Karbürator Qurğusu
Karbürator aqreqatının əhəmiyyətli müsbət cəhəti mühərrik təsirinin güclü olmasıdır. Mühərrikin çalışma şəkli təkan(rıvok) olmadan sürətli şəkildə dəyişir. Karbüratorlu avtomobillə dik yolları çıxmaq-düşmək, palçığlı yollarda getmək asandır. Karbüratorun mənfi cəhətləri bunlardır:
işlənmiş qazlarda zərərli maddələrin tərkibinin artması;
tempratur fərqlərinə qarşı yüksək həssas;
benzinin qeyri rasional sərfiyyatı;
Karbürator etibarlıdır və qulluqu asandır, ancaq çatışmazlıqları çox əhəmiyyətldir və eynilə müsbət cəhətləridə.
İnjektorun müsbət və mənfi cəhətləri
İnjektorlu mühərrikin gücü karbüratorluyla müqayisədə 10% artırıla bilər. Xüsusi yanacaq püskürmə metodu, alışdırma bucağının düzgün tənzimlənməsi, sorma kollektorunun konstruksiyası- bütün bu faktorlar gücün artmasına imkan yaradır.
Əlavə olaraq, injektor sistemləri daha ekonomik karbüratordur. Elektronika, mühərrik sürətinə bağlı olaraq benzin miqdarını tənzimləyir. İdarəetmə blokunun dəqiq çalışmasından dolayı, daha az zərərli işlənmiş qazlar çıxacaq, çünki yanacaq qalığsız olaraq yanacaq(yanmayan yanacaq qalmaz).
Şəkil . İnjektorlu mühərrik
İnjektorlu mühərriki qışda işə salmaq daha asandır, çünki isinməyə ehtiyac duymaz, sistem avtomatik olaraq çalışar və ətraf mühitin tempraturundan asılı deyildir. Konstruksiyalarında karbüratorlu avtomobillərdə olduğu kimi paylayıcı(tramblyor) yoxdur.
İnjektorun sayıla bilən mənfi cəhətləri:
Diaqnotikası və təmiri çətindir
Benzinin keyfiyyətinə həssasdır
Ehtiyyat hissələri çox bahadır
Hər nə qədər çatışmazlıqları olsa belə, qüsurları yox kimi bazarlarda hakimdirlər.
İnjektorla karbüratorun fərqi
İki yanacaq sistemi arasındakı fərqlərin siyasını göstərək:
İnkektor, karbüratorun əksinə olaraq, yanacaqın keyfiyyətinə həssasdır.
İnjektor karbüratordan daha gec xarab olur, ancaq təmiri daha bahadır
İnjektor karbüratordan daha ekonomikdir
İnjektor ekologiyaya karbüratordan zərərsizdir
İnkektor dəyişən tempraturlara həssas deyildir.
İnjektor yanacağı yanma kamerasına püskürər, karbüratordan gələn yanacaq qarışığı silindirə sorular(əmilər).
İnjektor və karbürator arasındakı fərq aydındır. Yanacaq ekonomikası və ekoloji standartlara cavab vermə, avtomobil istehsalçılarının injektorlu mühərrkikləri istifadə etməyə məcbur edir.