Thursday, June 1, 2017

KABELSİZ ELEKTRİK ÖTÜRÜLMƏSİ.REZONATORLAR

Kabelsiz Elektrik Ötürücüsündə Rezonatorlar
Hamımız, son illər inkişaf edən 3 nəsil texnologiyalar sayəsində kabelsiz internetin, kabelli internet istifadəsinə nisbətən nə qədər asanlıq və mümkünlük yaratdığının diqqətindəyik..Bəshəyatımızın hər anında ehtiyac duyduğumuz elektriki kabelsiz olaraq istifadə edə biləcəyimizi heç düşündünüzmü?



Bu sual, ilk elektrik mühəndisi və həyatımızı təsirləndirən bir çox kəşfin ixtiraçı Nikola Teslanın həyatını araşdıran təqribən bütün insanların ağlına gimişdir. Tesla elektrik enerjisinin, radio dalğaları kimi bir nöqtədən digər nöqtəyə kabelsiz olaraq gedəcəyini iddia etmişdir. Bu iddiasını sübut etmək məqsədilə Long Island 1901 ilə 1905 illəri arasında Wardenclyffe Qalasını qurmuş və dünyanın təbəqələrindən biri olan ionosferi istifadə edərək elektrikin kabelsiz olaraq ötürülməsi üçün təcrübələr aparmışdır. Bir çox mənbəyə görə, bu məsələdə birdən çox uğurlu təcrübəsi var. O gündən bu günə 100 ildən artıq vaxtda görülən bütün işlərə baxmayaraq gündəlik həyatda istifadə edəcəyimiz bir sistem inkişaf etdirilməmişdir. Ancaq bu məsələyə olan maraq heç vaxt səngiməmişdir. Çox sayda sənədli və bədii film çəkilişlərində özünə yer tapmışdır. Yaxın zamandan nümunə olaraq ekranlaşdırılmış və Kristofer Nolannın etdiyi 2006 ili Amerika-İngiltərə birgə istehsalı The Prestige adlı filmdə Nicola Tesla David Bowie canlandırmış və film də kabelsiz elektrik enerjisi ötürülməsi ilə lampaların yandırıldığı səhnə böyük maraq doğurmuşdur.

Nə üçün Elektriki Kabelsiz Ötürmürük?
 Kabelsiz elektrik enerji ötürülməsinin həyata keçirilməməsinin səbəbləri araşdırıldıqda ən əhəmiyyətli iki amil: Enerjinin ötürülməsi zamanı mühitdə olan canlılara zərər vermə ehtimalının yüksək olması və ötürücü mühit şərtləri səbəbiylə uğurun çox çox aşağı olmasıdır. Bu amillər bütün işlərə baxmayaraq qəbul edilə səviyyələrə anlamamışdır. Bu vəziyyət elm insanlarını daha kiçik miqyaslı enerjinin ötürülməsi məsələsində işləməyə yönəltmişdir.
 60 W Lampanı 2 metr Məsafədən Yandırmağı Nail Oldular
 MIT universitetindən bir qrup elm insanı 60 wattlıq lampa kabelsiz elektrik enerjisi ötürülməsi sayəsində 2 metr məsafədən yandırmağı nail olmuşdur və 2006-ci ildə ilk nəzəri nəticələri dərc etmişdir. İşlərinin əsas məqsədi kiçik həcmdəki kiçik güclərdə işliyə bilən cihazları yenə eyni həcmdəki müəyyən bir nöqtədən kabelsiz elektrik enerjisi ilə bəsləməkdir. Yəni həyatımızın əvəzolunmazları halına gələn planşet komputerlər, mobil telefonları və musiqi səsləndirən cihazlarımızı evimizdə kabelə ehtiyac duymadan doldura biləcəyimiz mənasına gəlir. Teslanın kabelsiz elektrik ötürmə fikri tam olaraq gerçəkləşdirilməsə  də günümüzün ehtiyaclarına uyğun olaraq qiymətləndirilmiş və ən azından evimizdəki kabel mürəkkəbliyindən xilas olmağı qarşısına məqsəd qoymuşdur.

İşin Referansı Tesla
 Grubun bu məsələdə işə yönəldən səbəb isə qrupu quran Marin Soljacic adlı professorun hər gecə telefonunu doldurmasının unutması və bu vəziyyətə qatlana bilməyəcəyi hala gəlməsidir. Qrub Marin Soljacic,peter Fişer, Robert Moffatt,Andre Kurs, Con Joannopoulos və Aristeidis Karalis adında MIT tədris əməkdaşlarından ibarətdir. Hər nə qədər Teslanın etdiyi sistemdən fərqli bir sistem istifadə etsələr də Teslanın işlərini referans alıb yola çıxan bu qrup davamlı uğurlu nəticələr əldə edərək "Muftalanmış Rezonatorlar Fenomeni "adını verdikləri sistemlərini yaratmağa nail olmuşlar.


Heç Yoxlanmamış Bir Fikir: Rezonans

 Soljacic və komandanın işə başlanğıc nöqtəsi transformatorların struktur olaraq bu xüsusiyyətlərinin istənilən sistemə uyğunlaşdırılması olmuşdur. İstənilən sistem bir alıcı və bir verici elementindən meydana gələəcək və yalnız öz aralarında enerji mübadiləsini gerçəkləşdirəcək. Belə bir sistem üçün alıcı və verici bir-birini tanımalı və xarici təsirlərdən əziyyət çəkməməli. Soljacic və komanda bu problemi həll etmək üçün, elektrikin bir çox sahədə istifadə edilən, ancaq daha əvvəl bu sahədə heç yoxlanmamış bir fikir olan rezonans hadisəni istifadə etməyə qərar verdilər.transformatordakı giriş və çıxış sarğıları yerinə giriş və çıxış rezonatoru istifadə etdilər. (Rezonatör sözün mənası, müəyyən bir tezlikdə titrəyən və ya rezonans yaradan, ona görə də müəyyən tezliklərdəki dalğaları çatdırmaqa, və ya  gücləndirməyə yarayan mexaniki və ya elektrik qurğu kimi ifadə edilir).

 Beləliklə rezonatorlar eyni tezlikdə çalışacaq və enerji mübadiləsi edərkən ətrafdakı canlılara zərər vermiyəcəkdi. (Hər birimiz bir opera sənətçisinin səsi ilə şüşə bir badə sındığını izləmişdir.bunun səbəbi opera sənətçisinin şüşənin titrəyiş tezliyində səs tezliyi çıxarmasıdır.Əgər hər hansı bir əşyaya, onun titrəyiş tezliyində bir amil tezlik göndərsək obyekt qırılır.Əks halda obyektə hər hansı bir zərər gəlməz.Burada istifadə edilən sistem budur.Ortadakı obyektlərə zərər verməyəcək şəkildə bir işçi tezliyi istifadə etmək. Eyni rezonans tezliyində iki rezonans obyekt enerjini səmərəli şəkildə mübadilə etmə meylində xarici (əks olunan olmayan subyektlərlə) zəif bir şəkildə təsirləndirər

 Nəzəriyyə 2.5 sm - 2 m Arasındakı Məsafələrdə Uğurlu Oldu

 Nəzəri olaraq işlərini tamamlayan qrup, eksperimental işlər üzərində cəmləşdi. Nəzəriyyə geniş bir aralıqdakı muftalanmış rezonator sistemlərini əhatə etmək üzrə inkişaf etdirilmişdi ancaq eksperimental iş maqnetik olaraq muftalanmış rezonatorların enerji nəzəriyyədə nəzərdə tutulan və kabelsiz şəkildə doldurma etmə prosesi və ya cib telefonu kimi qurğular üçün lazım olan yolla mübadilə edə biləcəklərini sübut etmə üzərinə yönəltmişdi. Maqnit sahələri üzərindən muftalanmış olan iki elektromaqnit rezonatorlu  bir sistem qurulub. Bir rezonatör ac mənbəyə bağlanaraq rezonans mənbəyi kimi istifadə edilərkən, digər rezonatora isə 60 wattlık bir lampa bağlandı. Müxtəlif məsafələrdə (2.5cm dən 2 m-ə qədər) və ilk dəfə kabelsiz elektrik ötürülməsi ilə  bir lampa yandırıldı.Eyni zamanda qurulan sistemin yüksək məhsuldarlığı və gündəlik həyata tətbiq oluna bilir olduğudan sübut etmiş oldu. Təcrübə nəticələri Science jurnalında 2007-ci ildə nəşr olundu və böyük əks-sədalar doğurdu.
                                 
Soljacic və dəstəsi, bir qrup olmaqdan çıxdı və bu gün təqribən bütün mobil telefon istehsalçıları və intel kimi təchizat nəhənglərinin arxasınca qaçdığı bir şirkət halına gəldi. Qarşıdakı bir neçə il ərzində Soljacicin telefonunu tez-tez doldurma etməyi unutması sayəsində, istifadə etdiyimiz kiçik güclərdəki elektron cihazlarımızı kabelsiz doldura bilərik.

Mənbə-elektrikport.com

İzləyici sayı

Axtarış

Diqqət!

Müəllifin adı və ya blogun linkini istinad göstərmədən paylaşmaq, özünküləşdirmək qəti qadağandır. Sizə olunan yaxşılıqları qiymətləndirməyi bacarın.
Hörmətlə: Səfa Məcidov